Kinderen in bed: met chips op de bank. Daar kom je anno 2019 niet mee weg als oppasstudent. 'Ik kook voor zes personen en krijg het te horen als ik de vaatwasser een keer níet heb uitgeruimd'

​

Oppascentrales zijn aan de lopende band op zoek naar nieuwe superstudenten. Die moeten niet alleen lief zijn voor de kinderen, maar ook de normen en waarden van het gezin respecteren, een aardig potje verantwoord kunnen koken, een wasje draaien, de kinderen van hockey naar dwarsfluitles en weer terugbrengen, lekker vaak naar buiten gaan en als het even tegenzit óók nog de weekboodschappen doen.

Dan denk je: dit klinkt als het takenpakket van een vaste gastouder of au pair die volledig meedraait in het huishouden. Maar steeds vaker krijgen huis-tuin-en-keukenoppasstudenten (vaak wordt de hipper klinkende term 'nanny' gebruikt) te maken met een toenemend aantal wensen en eisen. Niet zo gek, vindt Charly van der Straten (30), oprichter van oppascentrale Charly Cares (14.000 actieve oppassers in Amsterdam). "Vroeger was een oppas alleen voor de avondjes uit, met chips op de bank. Maar de markt is veranderd en er is steeds meer vraag naar flexibele kinderopvang aan huis."

Ook is volgens Van der Straten de mentaliteit van de ouders veranderd. "Ouders verwachten anno 2019 meer van zich zichzelf, meer van hun kind en dus automatisch ook meer van de oppas."

​

Werkdagen van tien uur

"Toen mijn oppas zei: 'Ik kán het niet meer,' realiseerde ik pas wat ik vroeg," vertelt Marie-José Bosch (40), moeder van drie kinderen. "We hadden ook een pittig pakket. We woonden op driehoog en mijn man en ik maakten beiden werkdagen van tien uur. De oppas had drie kinderen in de luiers. Ik vond het niet meer dan normaal dat ze elke dag de deur uitgingen. Toen besefte ik: verdorie, dat is nogal wat. Je moet goed realiseren wat je vraagt." Dat gezegd hebbende, Marie-José vroeg haar oppas weleens om een wasje op te hangen, of de vaatwasser uit te ruimen, maar verder dan dat ging ze niet. Ze had liever dat de oppas met de kinderen een kleurplaat maakte. "Je betaalt doorgaans minder aan je oppas dan aan je schoonmaker. Besef dat goed. Meer klusjes kún je echt niet vragen."

​

Fijne bijbaan

Ouders die op zoek zijn naar een flexibele, gescreende oppas, kiezen vaak voor een oppascentrale als Charly Cares, Amsternannies of Oppas Madelief. Duizenden studenten bieden zich via die centrales aan. Van der Straten: "Vaak beginnen ze met oppassen als ze een jaar of dertien, veertien zijn. Dan passen ze op de kinderen van de buren. Maar op latere leeftijd is het ook weer interessant om op te passen. Het is zeker voor studenten een fijne bijbaan: flexibel, je deelt je werk in via een app, en goed te combineren met werkgroepen en colleges."

Joëlle Jongejan (23) is zo'n oppasstudent. Sinds ze voor haar studie pedagogiek in Amsterdam is komen wonen, heeft ze veel respect gekregen voor ouders. "Het gaat er hier anders aan toe dan ik gewend ben in Amersfoort. Met een baby op je arm, buggy vol boodschappen in de hand én een schep in je mond een steile trap op naar driehoog-achter. Dat is niet niets. En dan heb ik het nog niet eens over de tram gehad. Dat is al helemaal een uitdaging." Zo probeerde Joëlle ooit vol goede moed in een bomvolle tram met twee kinderen naar Artis te gaan, omdat de moeder de bakfiets al in gebruik had. Na een keer overstappen zakte de moed haar in de schoenen. "Het was totale chaos."

Joëlle werkt net als veel andere oppassen via een oppascentrale. Dat kan de ene week bij het ene gezin zijn, en de andere week bij het andere. Al wordt er wel veel rekening gehouden met dat je het vaste gezicht van een familie wordt, zodat je als oppas de kans krijgt een band op te bouwen met de kinderen. Joëlle: "Het fijne is dat ze werken met een vast tarief, dus je hoeft zelf niet te onderhandelen. Maar ook als het niet klikt met een gezin of er zijn problemen met bijvoorbeeld te laat thuiskomen of de betaling, dan kan ik het bureau 24/7 bellen voor advies."

​

Van Noord naar Zuid

Josse van Horn (24) heeft de afgelopen tien jaar bij ruim dertig gezinnen opgepast. Ze crost de hele stad door: van een bedrijventerrein in Noord tot een gezin in Zuid. Josse: "Die afstanden maken mij niet uit. Het belangrijkste vind ik dat er goed wordt omgesprongen met bepaalde normen en waarden, zowel die van mij als die van het gezin. Daarom klets ik altijd even na met de ouders."

Wat ze zoal bespreekt? Dat kan van alles zijn. Zoals de ene keer toen haar 5-jarige oppaskind het veel over dikke mensen had en Josse haar uit moest leggen wat dat met een mens doet. Of het inmiddels beruchte 'poepincident'. Josse: "Een tijd terug paste ik op bij een gezin. De ouders waren op vakantie en de oma en ik pasten beurtelings op, verdeeld over dagen en nachten. Op een avond lag de baby lekker te slapen, maar de oudere zus van drie wilde daar niets van weten. Ze kwam om de haverklap naar beneden om te kletsen." Josse ging daar tot op zekere hoogte in mee, maar op een gegeven moment was het klaar. "Ik zei dat ze niet meer naar beneden mocht komen. Toen ik iets later nog even ging kijken, zag ik haar lamp branden. Ik dacht: die is mij aan het uitdagen."

Wat Josse aantrof, zal ze nooit meer vergeten. "Ik heb een poepie gedaan," riep het meisje trots uit. "Omdat ze van mij niet meer naar beneden mocht, had ze zelf haar luier verschoond. Haar poep zat letterlijk overal: op de muren, de knuffels, tot in haar kledingkast aan toe. Ik kon niet boos worden. Ze wilde het zo graag zelf doen. Dat maakte me alleen maar trots. Ik zei toen tegen haar: 'Volgende keer mag je best naar mij toekomen als je een poepie moet doen, want je kunt het nog niet helemaal zelf.'"

​

Babyfoon met camera

Er zijn ook zaken die voor een oppas lastig zijn om aan te kaarten bij de ouders. Zoals het gebruik van een babyfoon met camera. Fijn voor de ouders, maar niet zo prettig voor de oppas. Josse: "Ik snap dat ouders de baby in de gaten willen houden. Maar persoonlijk sta ik er niet achter. Ik heb het gevoel dat ik dan als oppas ook in de gaten word gehouden. Dat voelt toch een beetje gek."

Evelien Hunink (29), medeoprichter van oppasbureau Amsternannies (1200 nanny's, van wie 95 procent vrouw, en 900 gezinnen) hoort zelden klachten over camera's. "Ik ben van mening dat gezinnen eerlijk tegen de oppas moeten zeggen als ze een 'nanny cam' hebben, een oppas vindt dat ongemakkelijk. Het voelt al snel als wantrouwen. Dus daar moeten wel goede afspraken over worden gemaakt."

Van der Straten: "Wij moeten steeds vaker grenzen stellen voor ouders. Een oppas heeft kaders nodig, maar ook ouders moeten weten wat ze wel en niet kunnen verwachten van hun oppas. Wij zijn van mening dat een goede oppasdienst begint bij een goede briefing van de ouders."

Zo zijn ouders bij Charly Cares verplicht om voorafgaand aan een oppasdienst precies aan te geven wat ze verwachten. Een oppas heeft inzicht in die klussen en kan op basis daarvan een dienst weigeren. Van der Straten: "Daarnaast proberen wij een oppas ook actief te coachen, zodat zij proactief vragen naar bijzonderheden. Zo hou je het voor iedereen leuk."

​

Mannelijk rolmodel

De hoge eisen die aan een oppas worden gesteld, mogen niet ten koste gaan van het kind, vindt oppasstudent Melle (21). Hij werkt via een centrale bij verschillende gezinnen. "Jongens vinden de aanwezigheid van een mannelijke oppas leuk, merk ik. Een mannelijk rolmodel waar ze lekker mee kunnen voetballen. Maar als ik elke keer moet koken, schoonmaken en boodschappen doen, heb ik geen tijd meer om buiten met mijn oppaskinderen een potje te spelen."

"Het is mijn taak om voor de kinderen te zorgen, niet om de schoonmaker uit te hangen. Af en toe voelt dat wel een beetje zo. Dat wordt soms weer gecompenseerd met een leuk gesprek met de ouders, maar soms ook niet. Ik kook soms wel voor zes personen en krijg het ook weleens te horen als ik de vaatwasser een keertje níet heb uitgeruimd."

Volgens Demi van den Bold (24), oppas én medeoprichter van de nieuwe oppascentrale Delen & Spelen, ben je als oppas zelf verantwoordelijk voor het aangeven van je grenzen. "Even een boodschap doen, een pakketje wegbrengen. Prima. Maar het is zowel voor jou als voor de ouder belangrijk dat je duidelijk bent in wat je wel en niet doet. Als oppas run je geen heel huishouden."

Maar wat kun je als ouder doen om het voor je oppas een beetje leuk te maken? Volgens Hunink zit het 'm in bewustwording. "Ik was jarenlang oppas, run nu een oppascentrale en heb sinds een half jaar ook zelf een kind. Als mijn zoontje een uur lang huilt, vind ik het niet alleen zielig voor hem, maar ook voor de oppas. Daarom geef ik haar liever een paar euro meer. Voor een oppas is zo'n extraatje gewoon fijn. Ik zal daarom niet zo snel vragen of mijn oppas twee euro terug heeft van een briefje van vijftig."

Net zo fijn: vragen of je oppas een hapje mee-eet. Dat scheelt voor een student toch weer een paar euro en zo'n ervaring kan in sommige gevallen onvergetelijk zijn. Zoals in het geval van Josse: "Ik paste ooit op een heel leuk jongetje, waarvan de ouders in de kunstwereld werkten. De vader had voor ons gekookt en pakte iets uit de koelkast. Dat bleek truffel te zijn en hij vertelde dat die meer waard was dan twee klompjes goud. Dat maakte wel indruk. Toen schaafde hij hem over mijn pasta en serveerde er een bijzondere wijn bij. Dat was weer even wat anders dan pannenkoeken."

​

Op handen dragen

Tip van Hunnink: laat je je oppas koken, vraag hem of haar dan een half uurtje eerder te komen. Zo kan de oppas alvast koken en heeft hij of zij daarna alle tijd voor de kids. "Want vergeet niet: jij mag blij zijn met de oppas, maar de oppas moet dat óók met jou zijn. De vraag naar een goede nanny is enorm groot en voor jou zijn er zeker tien andere leuke oppasgezinnen. Als je een goede oppas hebt gevonden, moet je die bijna op handen dragen."

Van der Straten sluit zich daarbij aan. "Het zit 'm in de kleine dingen. Als ouder vergeet je soms geld klaar te leggen voor de boodschappen. Dat kan vervelend zijn voor een oppas, die moet het dan zelf voorschieten en geld terugvragen. Zorg dat je als ouder altijd goed voorbereid de deur uitgaat en vergeet niet vaak genoeg te bedrukken hoe blij je met de oppas bent. Waardering is het allerbelangrijkste."

​

Hoeveel schuift dat oppassen?

Volgens budgetinstituut Nibud hangt het tarief af van het aantal oppaskinderen, de leeftijd van de oppas en wanneer en hoelang de oppas moet komen. Een bedrag tussen €3,20 en €4,80 is de richtlijn voor scholieren tussen 15 en 18 jaar. Vanaf 21 jaar is het minimumloon (op basis van een 36-urige werkweek) €10,49 per uur. Per oppascentrale lopen de bedragen uiteen. Een nanny bij Amsternannies verdient €9,50 per uur overdag en €8,50 's avonds. Bij Charly Cares verschillen de uurtarieven van €5 tot €11 per uur, afhankelijk van leeftijd, het aantal kinderen en ervaring. Wanneer een oppas aantoonbare ervaring heeft met kinderen tijdens de studie, krijgen de 'Angels' van Charly Cares een 'pro-tag' en verdienen ze meer.

​

Hoeveel oppaswerk is er in Amsterdam

Dat is moeilijk te zeggen. Een deel van het oppaswerk gaat via-via en zijn dus zwart betaalde bijbanen. Opvallend is het groeiende aanbod oppascentrales in de stad. Steeds vaker lijken ouders de voorkeur te geven aan een gecertificeerde oppascentrale, waar ze kunnen kiezen uit meerdere, flexibele oppassen. Een overzicht:

​

• Charly Cares: ongeveer 14.000 in Amsterdam (24.500 landelijk)

• Oppassen.nl: 2840 recentelijk actieve oppassers en gastouders, al hebben 30.000 zich ingeschreven (44.487 actieve landelijk)

• Sitly: ongeveer 12.000 in Amsterdam (waarvan 2800 hebben aangegeven nu beschikbaar te zijn)

• Oppas Madelief (vanaf september Nanny Nina): 11.374 in Amsterdam

• Amsternanny: meer dan 1200

• Oppasland: 919 zijn actief op zoek naar opppaswerk, 453 hebben vast werk in Amsterdam (21.447 landelijk)

• 24Nannies: 600 nannies (landelijk)

• Oppascentrale Kriterion: 25 actieve oppassers